Lezen met Liefde – premium artikel
Kunst als spiegel van menselijkheid
Ik hou van kunst. Elke vorm van expressie.
Soms schieten woorden tekort. Soms is er iets anders nodig dan woorden: een beeld, een klank, een gebaar. Kunst kan een deur zijn naar wat anders onbenoemd blijft. Niet als versiering, maar als drager van wat moeilijk te zeggen is.
Kunst kan het gesprek openen waar stilte was, en hoop brengen waar wanhoop woonde.
Kunst (beelden, literatuur, film, muziek, theater) helpt mensen zich te verplaatsen in een ander, versterkt empathie en maakt lastige thema’s bespreekbaar.
De filosofe Martha Nussbaum (2010) noemt dit het ontwikkelen van narrative imagination, het vermogen om je voor te stellen hoe het is om in het leven van een ander te staan.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO, 2019) stelt dat kunst een belangrijke rol speelt bij het verbeteren van mentaal welzijn én bij het openen van maatschappelijke dialoog over taboe-onderwerpen.
Kortom kunst kan een drager zijn voor andere gesprekken.
Kunst als serieuze drager van merkidentiteit en leiderschap
Kunst lijkt in veel organisaties iets ‘voor erbij’, decoratief, vrijblijvend, cultureel. Maar kunst is juist een krachtig strategisch instrument om te laten zien waar je voor stáát. Niet door het uit te leggen, maar door het voelbaar te maken. Kunst spreekt tot het onderbewuste. En juist dat maakt het relevant voor leiderschap, cultuur en communicatie.
Via samenwerkingen met street artist Mikael Brandrup lieten merken als Nike of Heineken muurschilderingen maken die hun merkwaarden tastbaar maken in werkomgevingen. Het Zwitserse beautymerk La Prairie werkt samen met vrouwelijke kunstenaars en presenteert hun werk op beurzen zoals Art Basel.
Kunst is voor deze bedrijven geen marketinglaag, maar een integraal onderdeel van het merkverhaal.
Kunst vertelt je verhaal zonder dat er één woord aan te pas komt.
Wat zegt de kunst aan jouw muur?
In veel organisaties hangt kunst aan de muur als decoratie of staat er kunst in de ruimte. Maar wat als je er eens anders naar kijkt?
Loop eens door je gebouw. Kijk eens in de hal, de werk-, kantoorruimtes. Wat staat of hangt er? Of kijk nog eens verder: welk gevoel roept de ruimte bij je op, de kleuren, de aankleding. En wat vertelt dit over wie jij bent? Wat jouw team belangrijk vindt? Wat je wíl laten zien?
Volgens de Duitse filosoof Gernot Böhme (2017) beïnvloedt de esthetiek van een ruimte - dus ook de kunst die er hangt - ons gevoel, ons gedrag en onze morele houding. Kunst creëert atmosfeer, en atmosfeer beïnvloedt cultuur.
Het is dus helemaal geen bijzaak.
Het is een uitnodiging tot gesprek.
Hoe maak je kunst betekenisvol in je leiderschap?
Je hoeft geen kunstkenner of kunstenaar te zijn om kunst te gebruiken als ingang voor verbinding. Hier zijn drie eenvoudige manieren om ermee te beginnen:
- Vraag naar wat raakt.
Begin na de vakantie met de vraag: “Welk beeld, woord of lied raakte jou tijdens je vakantie, en waarom?” Je zult zien, een opening voor werkelijk een heel ander gesprek. - Gebruik verhalen en symboliek.
Hang bij een kunstwerk op kantoor een klein bordje met een persoonlijke betekenis, maak de koppeling met de waarden van jouw bedrijf. Of nodig je team uit om zelf een werk te kiezen dat hen raakt. - Maak ruimte voor beleving.
Laat stilte toe bij een beeld. Laat verwarring bestaan. Kunst werkt niet op commando, het werkt omdat het iets opent wat anders gesloten blijft. Gebruik het als gespreksopener. Wat doet dit met jou? Wat vertelt het over ons? Wie wij willen zijn of waar wij voor staan?
Door kunst niet alleen te tonen, maar ook te duiden in relatie tot je waarden, maak je ruimte voor dialoog, betekenis en verbinding. Dat is geen bijzaak, maar leiderschap in praktijk.
Tot slot
Leiderschap gaat niet alleen over resultaten.
Maar over de wereld die je mee helpt vormgeven.
Over hoe jij omgaat met kracht én kwetsbaarheid.
Met wie zichtbaar is, en wie niet.
Misschien heb jij vandaag het verschil nog niet gemaakt.
Maar morgen is er weer een kans.
Bestel vandaag nog het boek
Door het boek te bestellen draag bij aan de Power of Art House. Zij geven, middels kunst, stille verhalen een stem. De netto-opbrengst van het boek gaat naar hen.
"Een boek dat leiders uitnodigt om niet harder, maar dieper te leiden: vanuit vertrouwen, betekenis en moed. Een uiterst inspirerend boek dat ik met liefde en grote waardering kan aanbevelen.”
- Prof. dr. mr. Bas Kodden
Hoogleraar Leiderschap- en Managementontwikkeling
Nyenrode Business Universiteit
Heb je wat meer tijd?
Vind je het interessant om te horen hoe kunst kan bijdragen aan leiderschap, organisatiecultuur en identiteit?
Luister dan naar deze (lange) video: “Leadership as Art”
In dit webinar bespreken twee experts hoe kunst een bron van inspiratie en morele verbeelding kan zijn binnen leiderschap. Ze gebruiken de metafoor van kunst om organisatiecultuur, identiteit en jouw rol als leider verrassend helder te maken.
|
Bronnen:
Böhme, G. (2017). The Aesthetics of Atmospheres (J.-P. Thibaud, Red.). London: Routledge.
Nussbaum, M. C. (2010). Not for profit: Why democracy needs the humanities. Princeton University Press.
World Health Organization. (2019). What is the evidence on the role of the arts in improving health and well-being? A scoping review. WHO Regional Office for Europe. https://www.who.int/europe/publications/i/item/9789289054553
Reacties